خشکسالی در همدان به دامن مراتع زد/ برآورد 100 میلیارد تومانی خسارتها

به گزارش خبرنگار مهر، همدان دارای 822 هزار هکتارعرصه مرتعی است که این مساحت، شامل یک درصد از وسعت مراتع کشور می شود.

به گفته کارشناسان، مراتع در حفظ خاک و جلوگیری از فرسایش آن، تنظیم گردش آب در طبیعت، تأمین علوفه مورد نیاز دام ها، تولید محصولات دارویی و حفظ ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری نقش اساسی دارد.

از آن جایی که منابع طبیعی و به خصوص مراتع به عنوان ثروت ملی نقش مؤثری در حفظ منابع پایه و بهبود شرایط اکولوژیکی دارد، توجه به حفظ مراتع و افزایش عملیات اصلاح و احیای آن ها برای جلوگیری از نابودی این منابع ارزشمند اقدامی ضروری است.

نگاهی به وضعیت استان همدان نشان می دهد که طی سالیان متمادی سطح وسیعی از مراتع استان همدان تخریب شده و بیشتر اوقات مراتع به اراضی دیم تبدیل شده است.

تنها هشت درصد مراتع همدان غنی هستند

در سال های اخیر مساحت مراتع خوب و متوسط همدان روز به روز کاهش یافته است به گونه ای که به گفته مسئولان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان، تنها 63 هزار هکتار معادل هفت و شش دهم درصد مراتع استان را مراتع خوب تشکیل می دهد.

به اعتقاد کارشناسان  متأسفانه بهره برداری از مراتع استان به شیوه های غیر علمی و ناصحیح انجام می شود، گفت: این مسئله موجب شده است توان تولیدی مراتع استان به شدت کاهش یابد.

اما گذشته از این كاهش بارندگي در چند سال اخیر و خشكسالي هاي پياپي كه اولين تاثير خود را بر روي پوشش گياهي مراتع مي گذارد ، باعث وارد آمدن خسارت بسيار شديد به مراتع همدان شده كه كاهش توليد علوفه ، فقر پوشش گياهي و فراهم آوردن زمينه مساعد براي پديده فرسايش را به دنبال دارد .

پرواضح است که مراتع منبع اصلي تامين علوفه مورد نياز دام هستند كه كاهش پوشش و توليد علوفه بر اثر خشكسالي علاوه بر وارد آمدن خسارت به دامداران ، باعث مستعد شدن زمينه فرسايش آبي و حتي بادي مي شود.

عرصه هاي منابع طبيعي به عنوان شكننده ترين اكوسيستم ها در برابر خشكسالي بسيار حائز اهميت هستند و در همين راستا باید اقداماتي برای مقابله با پديده خشكسالي از سوي اداره منابع طبيعي و آبخيزداري انجام شود.

30 میلیارد تومان به مراتع همدان خسارت وارد شد

مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري استان همدان در همین خصوص گفت: با توجه به خشکسالي و کاهش نزولات، خسارت وارده به سطح مراتع در بخش علوفه 96 هزار تن به ارزش 30 ميليارد تومان برآورد شده است.

محمدرضا همتي افزود: كاهش 30 درصدي بارندگي علاوه بر اينكه براي محصولات زراعي و باغي مشكل ايجاد كرده در سطح مراتع نيز به صورت كاهش علوفه مراتع خسارت در پي داشته است.

وي اظهار كرد: اين در حاليست كه خسارت خشكسالي در سطح مراتع علاوه بر بحث كاهش علوفه، از جنبه‌هاي زيست محيطي هم قابل بررسي بوده است.

همتي ادامه داد: طبيعي است خسارت خشكسالي در كاهش پوشش گياهي و كاركردهاي زيست محيطي منابع طبيعي بسيار موثرتر و فراتر از ارزش‌هاي اقتصادي است چرا كه كاركردهاي زيست محيطي منابع طبيعي شامل جلوگيري از فرسايش خاك، ذخيره‌سازي نزولات جوي، ترسيب كربن و كاهش آلايندگي‌هاي محيط و ذرات گرد و غبار تا چهار برابر ارزش اقتصادي علوفه مراتع برآورد مي‌شود.

خسارت خشكسالي و كاهش نزولات 100 ميليارد تومان برآورد مي‌شود

وي عنوان كرد: بنابراين خسارت خشكسالي و كاهش نزولات در بخش كاركردهاي زيست محيطي منابع طبيعي افزون بر 100 ميليارد تومان برآورد مي‌شود.

مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري استان همدان در خصوص وضعيت دامداران و عشاير در اين شرايط نیز گفت: زماني كه پوشش گياهي در سطح مراتع كم مي‌شود علاوه بر افت كيفيت علوفه، زمان استفاده دامها از مراتع را كاهش مي‌دهد.

وي ادامه داد: با كاهش كميت و كيفيت علوفه و كاهش طول دوره چرا، دامداران و عشاير ناچار مي‌شوند يا دام‌هاي خود را پيش از موعد به فروش برسانند و يا نسبت به تأمين علوفه مورد نياز از بخش زراعت اقدام كنند.

همتي تأكيد كرد: همين امر موجب بالا رفتن هزينه‌هاي آنها و در نتيجه افزايش قيمت محصولات توليديشان مي‌شود.

یک کارشناس ارشد حفاظت خاک و آب با بیان اینکه متأسفانه بهره برداری از مراتع استان به شیوه های غیر علمی و ناصحیح انجام می شود، گفت: این مسئله موجب شده است توان تولیدی مراتع استان به شدت کاهش یابد.

تعادل دام و مرتع رعایت نمی شود

یکی از کارشناسان منابع طبیعی همدان هم معتقد است: جمعیت متعدد بهره بردار، نظام دامداری سنتی و معیشتی، حضور دام مازاد بر ظرفیت مجاز چرای دام و نبود تعادل دام و مرتع از چالش های پیش روی مرتعداری است.

محسن تکاور اضافه کرد: گروه جمعیتی بزرگی در استان متکی به مرتعداری هستند و از این راه امرار معاش می کنند که برای حفظ همزمان مراتع و تداوم معیشت آن ها باید چاره ای اساسی اندیشیده شود.

وی گفت: با توجه به خشکسالی سال های اخیر، مراتع وضعیت خوبی ندارد و در برخی از مناطق به دلیل کمبود بارندگی و چرای بی رویه دام از مراتع بیش از ظرفیت آنها استفاده می شود.

تکاور با بیان اینکه وجود دام های مازاد نیز تهدیدی جدی برای مراتع به شمار می آید، گفت: فشار ناشی از وجود دام در عرصه های طبیعی، پوشش گیاهی مناطق مرتعی را به نابودی کشانده و ذخایر ژنتیکی با ارزش را در معرض انقراض قرار داده است.

وی اضافه کرد: وجود گونه های گیاهی مهاجم نیز تداوم حیات گونه های گیاهی مراتع را با خطر مواجه می کند و با وجود مشکلات فعلی در مراتع امکان بروز فرسایش خاک، جاری شدن سیلاب و از دست رفتن فضای سبز وجود دارد.

با این تفاسیر بی گمان ارزش مراتع و ضرورت نگهداری از آنها بیش از همیشه نمود پیدا می کند بویژه اگر بدانیم که این عرصه های طبیعی چه نقش تعیین کننده ای در حفظ پوشش گیاهی، حفظ و تقویت منابع آب، حفظ خاک، افزایش محصولات خوراکی، دارویی و صنعتی، حفظ سلامت دام، تامین گوشت مورد نیاز کشور و افزایش سطح رفاه مردم دارند.