تاريخ تشيع

خبرگزاري "مهر" - گروه دين و انديشه : تأليف و نگارش تواريخ دودماني در تاريخ نگاري اسلامي پيشينه اي دراز دارد. اين موضوع به حوادث و رويدادهايي بر مي گردد كه از اواسط سده دوم هجري پديد آمد و ريشه در دو عامل مهم داشت، نخست جنبشهاي استقلال طلبانه اقوامي كه با پيشينه تاريخي و سابقه فرهنگي خود اسلام را پذيرفته بودند اما حاضر به پذيرش حاكميت عربي كه از طريق دستگاه خلافت اعمال مي شد، نبودند ؛ ديگر اينكه نهضتهاي اعتقادي پيروان مذاهبي چون تشيع بود كه پيروان آنها با دستگاه خلافت و عاملان آن اختلاف مبنايي داشتند و بر آن بودند تا قدرت و حكومت را از چنگ آنها در آورند زيرا در انديشه و نظرگاه عقيدتي پيروان اين مذاهب خلفاي عباسي و كارگزارانشان، غاصبان خلافت بودند و گرفتن حكومت و قدرت آنان را از وظايف مهم خود مي شمردند .

نقش اساسي دين و مذهب در پيدايش، دگرگوني و بالندگي فرهنگ و تمدن بشري امري انكارناپذير است . چنانچه هيچ ترديدي نيست كه اسلام و مذاهب آن بن مايه تمدن اسلامي را تشكيل دادند و شاخه هاي اين تمدن عظيم را به رغم منابع و سرچشمه هاي مختلف آن به هم پيوند زده اند .

تاكنون نويسندگان بسياري در قالب ده ها كتاب و مقاله اين موضوع را بررسي كرده و يادآور شده اند كه نه تنها اسلام در پديد آمدن بسياري از علوم، فنون، ادبيات، هنرها و آداب و سنن تأثير داشته كه برخي معارف و فنون به طور مستقيم از دل اين دين الهي بر آمده است .

از آن جمله است دانش تاريخ نگاري اسلامي كه در واقع يكي از عوامل مهم توجه مسلمانان به اين علم توجه آنان به سيره و سيره نويسي است .

تاريخ نگاري در اسلام از سيره گويي و سيره نويسي آغاز شده و با شرح نبردهاي زمان پيامبر(ص) و خلفا باليدن گرفت و در دهه هاي بعد به صورت علمي جامع، با شاخه ها و شعبه هاي متعدد در آمد كه تاريخ فرق و مذاهب تنها بخشي از آن است .

در همين راستا كتاب " تاريخ تشيع" در دو جلد براي بهره گيري دانشجويان و ديگر علاقمندان به كسب اطلاعات در مورد اين حوزه، تأليف، چاپ و منتشر شده است .

جلد نخست اين پژوهش به كليات، مباني و مفاهيم و تاريخ تشيع در دوره حضور امامان معصوم(ع) و جلد دوم نيز به دولتها، حكومتها، خاندانها و خدمات علمي و فرهنگي شيعه با تأكيد بر مناطق شرق اسلامي اختصاص دارد .

كتاب " تاريخ تشيع" از سوي سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه ها (سمت) و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است .

جلد اول اين كتاب  در 368 صفحه، محورهاي كلي دوره حضور امام معصوم عليهم السلام، پيدايش تشيع، تشيع در دوره خلفاي سه گانه، تشيع در دوره خلافت امام علي(ع)، تشيع در دوره حكومت و امامت امام حسني(ع) تا امام دوازدهم را شامل مي شود .

در جلد دوم نيز با محوريت دولتها، خاندان و آثار علمي و فرهنگي شيعه، در 438  صفحه مباحثي چون دولتهاي شيعي، خاندانهاي شيعي و آثار علمي و فرهنگي شيعه مورد بررسي قرار گرفته است .

حسين حسينيان مقدم، منصور داداش نژاد، حسين مرادي نسب، محمد رضا هدايت پناه، محمود حيدري آقايي، قاسم خانجاني، حسين فلاح زاده، و رمضان محمدي، زير نظر دكتر سيد احمد رضا خضري، نويسندگان كتاب" تاريخ تشيع" هستند .